W przypadku przydarzenia się nam wypadku, a w konsekwencji uszkodzenia ciała, bądź innego uszczerbku na zdrowiu musimy liczyć się z dodatkowymi wydatkami z tytułu leczenia, rehabilitacji, zakupienia odpowiednich leków i sprzętu. Ponadto możemy być przez pewien czas (w skrajnych przypadkach stale) niezdolni do pracy, w związku z czym utracimy całkowicie lub częściowo źródło dochodu i zarobek, jaki moglibyśmy przez ten czas uzyskać.
Jeżeli przydarzy się nam taki wypadek warto jest zatroszczyć się o uzyskanie stosownego odszkodowania, jak również zadośćuczynienia w związku z uszkodzeniem ciała. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne pozwolą nam częściowo lub całkowicie pokryć spowodowane leczeniem dodatkowe wydatki, oraz odzyskać utracone zarobki.
W pierwszej kolejności należy rozróżnić pojęcia odszkodowania i zadośćuczynienia, które nie są ze sobą tożsame.
- Odszkodowanie – inaczej naprawienie szkody – jest rekompensatą za szkodę materialną. Ma ona charakter wymierny i dający się wyliczyć. Dla roszczeń w tym zakresie istotne będą odniesienia do rynkowych cen i kosztów rzeczy oraz usług, faktury i rachunki imienne, dowody wydatków poniesionych przez poszkodowanego (np. rachunki dokumentujące zakupione leki, bądź sprzęt ortopedyczny). Ważnym jest, aby poszkodowany udokumentował poniesione wydatki lub poniesione straty. Naprawienie szkody następuje, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego powinno zostać zaspokojone w pieniądzu.
Naprawienie szkody obejmuje zarówno straty, które poszkodowany poniósł jak też korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została mu wyrządzona.
- ma zastosowanie do szkód niematerialnych. Kodeks cywilny określa je jako „doznaną krzywdę”. Zadośćuczynienie rekompensuje cierpienie fizyczne i psychiczne. Nie istnieją obiektywne metody ustalania wysokości świadczenia, dlatego proces ustalania wysokości zadośćuczynienia polega między innymi na zdobywaniu informacji, co do wysokości kwot uzyskiwanych w tym zakresie przez innych pokrzywdzonych, w podobnych okolicznościach, zazwyczaj w procesach sądowych. Przyznanie zadośćuczynienia nie jest więc pewne nawet wtedy, gdy spełnione wydają się być przesłanki do jego uzyskania. Każda sprawa o przyznanie zadośćuczynienia jest przez Sąd rozpatrywana osobno i jest niezależna od poniesionych przez pokrzywdzonego szkód, zależy natomiast od wpływu, jaki przedmiotowy wypadek ma na komfort życia i sferę psychiczną pokrzywdzonego w okolicznościach konkretnej sprawy.
Pojęcie uszczerbku na zdrowiu nie zostało zdefiniowane ustawowo. Należy jednak przyjąć, iż jest to zaburzenie w funkcjonowaniu organizmu polegające na rozstroju zdrowia albo naruszeniu czynności narządu ciała powodujące upośledzenie czynności organizmu. Nie musi być to więc widoczna rana, bądź uszkodzenie ciała, a może to być ogólne obniżenie sprawności organizmu. Zakwalifikować w to pojęcie można równie schorzenia natury psychicznej. Zarówno uszkodzenie ciała jak i uszczerbek na zdrowiu badany jest przez lekarza, który stwierdza, w jakim stopniu ucierpieliśmy w wypadku.
W przypadku, gdy sprawca zdarzenia, w wyniku którego ponieśliśmy uszczerbek na zdrowiu był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej (OC) należy zgłosić roszczenie zadośćuczynienia/odszkodowania do jego ubezpieczyciela. Jak zostało wspomniane powyżej, warto zadbać o odpowiednie udokumentowanie naszej szkody oraz uzyskać od sprawcy zdarzenia numer jego polisy ubezpieczeniowej. W przypadku braku ubezpieczenia przez sprawcę zdarzenia można kierować przedmiotowe roszczenie bezpośrednio do niego.
Często ubezpieczyciele wypłacają odszkodowania i zadośćuczynienia w zaniżonej wysokości. Korzystając z pomocy prawnika (radca prawny, adwokat) można często uzyskać o wiele wyższe, aniżeli przyznane przez ubezpieczyciela odszkodowanie.